مقدمه

کاهش یا تغییر در حس بویایی و چشایی از پیامدهای ابتلا به بیماری های عفونی ویروسی (مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا و ...) است. گسترش همه گیری کووید 19 در روزهای اخیر، این سوال را برای بسیاری ایجاد کرده است که آیا ابتلا به این بیماری می تواند موجب کاهش یا از دست دادن حس بویایی و چشایی شود؟  

شواهد موجود در زمینه پاسخ به سوال 

تغییرات در حس بویایی و چشایی از نشانه های بالینی عصبی است. شواهد محدودی در مورد علائم عصبی مربوط به حس بویایی و چشایی بدن به دنبال ابتلا به بیماری کووید 19 وجود دارد. نتایج این شواهد به شرح زیر است: 
-    نتایج تحقیقی در ایران نشان می دهد بین تعداد موارد اختلال عملکرد بویایی (که در مطالعه شرکت کرده بودند) و تعداد بیماران مبتلا به کووید 19 (که آمارهای رسمی گزارش کرده بودند) ارتباط بسیار زیادی وجود دارد. کاهش حس چشایی نیز در بیشتر بیماران مورد مطالعه مشاهده شد. 
-    شواهد مربوط به بیماران کووید 19 در ایتالیا هم نشان می دهد از دست دادن حس بویایی و چشایی همراه با تب 
می تواند از علائم شروع ابتلا به عفونت باشد. نکته جالب اینکه در بیماران مبتلا به ویروس کرونا از دست دادن حس بویایی و چشایی با گرفتگی بینی یا سایر علائم مشابه همراه نبوده است. این می تواند از طریق تاثیر مستقیم ویروس کرونای جدید بر گیرنده های گوارشی و بویایی باشد. در هر صورت پاسخ دقیقی برای اینکه چگونه و چه مدت طول می کشد تا بهبودی حاصل شود مشخص نیست. 
-    یافته های مطالعه ای دیگر در چین نشان می دهد که از دست دادن حس بویایی در حدود 5 درصد و از دست دادن حس چشایی در حدود 6 درصد بیماران مبتلا به کرونا مشاهده شده است. 
-    یکی از متخصصان گوش و حلق و بینی انگلستان می گوید، این امکان وجود دارد که ویروس کرونا علت از دست دادن بویایی در مبتلایان باشد و به شواهدی که در مورد تعداد قابل توجه بیماران مبتلا به کووید 19 که دچار از دست دادن حس بویایی شده اند در کشورهای کره جنوبی، چین و ایتالیا اشاره می کند. وی بیان کرده است که از هر 3 نفر بیمار مبتلا به کرونا در آلمان 2 نفر از دست دادن حس بویایی را تجربه کرده اند. همچنین وی می گوید تعداد گزارش هایی که نشان می دهد مبتلایان به بیماری فقط دارای علامت از دست دادن حس بویایی بوده اند بیشتر می شود. نمونه های آن در کشورهای ایران، امریکا، فرانسه و ایتالیا است. ایشان تاکید کرده اند که می توان از این علامت  به عنوان ابزار تشخیصی برای بیمارانی که علائم دیگر ندارند استفاده کرد.
برای آزمایش حس بویایی و چشایی در منزل، استفاده از تست آب نبات ژله¬ ای پیشنهاد می شود. برای این تست، یک آب‌نبات ژله‌ای را با یک دست بگیرید و با دست دیگر بینی خود را محکم بگیرید، آب‌نبات را داخل دهان بگذارید و آن را بجویید. حالا باید طعم این آب‌نبات ژله‌ای را بگویید. اگر طعم ژله‌ به علاوه شیرینی آب‌نبات را درک کردید حس چشایی شما سالم است. در حالی که هنوز در حال جویدن آب‌نبات ژله‌ای هستید، ناگهان بینی خود را رها کنید. اگر حس بویایی شما سالم باشد، ناگهان همه بوها را دریافت خواهید کرد. اگر آب نبات ژله ای ندارید، می توانید از غذاهای دیگری نیز استفاده کنید. اگر شما بتوانید ماده خاص دیگری را که باعث تحریک اعصاب دیگر نشود، تشخیص دهید حس بویایی شما خوب است (مانند تشخیص بوی قهوه یا بوی پوست پرتقال).
 

نتیجه‌گیری

با توجه به شواهد موجود به نظر می رسد تغییرات حس بویایی و چشایی یکی از علائم بیماری کووید 19 باشد، هر چند هنوز در دستورالعمل های بالینی مربوط به این بیماری به عنوان یک علامت شناخته شده نیامده است. به همین منظور رعایت اقدامات پیشگیرانه و قرنطینه کردن خود به مدت 14 روز، برای افرادی که تنها این علامت را تجربه می کنند ضروری است. 

منابع

1. Bagheri, S.H.R., et al., Coincidence of COVID-19 epidemic and olfactory dysfunction outbreak. medRxiv, 2020: p. 2020.03.23.20041889.
2. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1002/lary.28692
3. Ling Mao, Mengdie Wang, Shengcai Chen, et al. Neurological Manifestations of Hospitalized Patients  with  COVID-19  in  Wuhan,  China:  a  retrospective  case  series  study.  MedRxiv  2020.02.22.20026500; Doi: https://doi.org/2020.02.22.20026500. 
4. https://www.entuk.org/sites/default/files/files/Loss%20of%20sense%20of%20smell%20as%20marker%20of%20COVID.pdf
5. https://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/coronavirus-symptoms-respiratory-anosmia-smell-taste-loss-ent-asymptomatic-a9418151.html
6. https://edition.cnn.com/2020/04/03/health/smell-taste-test-coronavirus-wellness/index.html