آیا فوت افراد بر اثر تزریق واکسن کرونا طبیعی است؟

مقدمه

دستیابی برخی کشورها به فناوری تولید واکسن کرونا و ورود به فاز انسانی آن با تأییدیه سازمان‌های غذا و دارو در کشورهای مختلف باعث شده در روزهای اخیر نگرانی هایی درباره برخی عوارض تزریق واکسن کرونا ایجاد شود و مطالبی درباره پیامدها و عوارض تزریق واکسن کرونا شکل ‌گیرد. در حالی‌ که دنیا امیدوار است با واکسیناسیون همگانی، انسان‌ها بتوانند به زندگی عادی و روزمره بازگردند، هراس از انجام واکسیناسیون‌ در میان برخی افراد جامعه به مشکل تازه‌ای تبدیل شده است. حال این سوال مطرح می شود که آن چه می‌شنویم و می‌خوانیم چقدر درست است و آیا تزریق واکسن کرونا ایمن است و آیا فوت افراد متعاقب تزریق واکسن می تواند طبیعی باشد؟

شواهد موجود در زمینه پاسخ به سوال 

واکسن هایی که در برنامه ایمن سازی استفاده می شوند، بسیار مؤثر و ایمن هستند. با این حال هیچ واکسنی، کاملاً ایمن نیست و ممکن است پس از ایمن سازی، منجر به بروز عارضه شود. به علاوه ماهیت واکسن ها و مراحل ایمن سازی، می توانند منابع بالقوه ای برای ایجاد پیامدهای نامطلوب باشند. عوارض گـزارش شـده، ممــکن است واقـعی باشند (مثلاً در نتیجه استفاده از واکسن) یا در طـی مــراحل ایمـن سازی بـه وجـود آمده باشـنـد و یا مربوط به واکــسن یا مراحــل ایمن سازی نـبوده ولی صرفا از نظر زمانی بـا ایمن سازی همراه شده باشد. 
عـوارض نامطـلوب پس از ایمن سـازی به ٥ گروه طبقه بندی می شوند:
-    واکنش به واکسن: عوارضی که می توانند به دلیل ماهیت واکسن به وجود آیند.
-    اشـتباه در بـرنامه: عوارضی که ممکـن اسـت به دلـیل بروز اشتباه در مراحل ایمن سازی روی دهند.
-    همزمانی: عوارضی که ممکن است به ایمن سازی مربوط نباشند (و در اثر سایر علل ایجاد شده باشند) اما موقتاً به واکسن ارتباط داده شوند. 
-    واکنش تزریق: عوارضی که به دلیل اضطراب و تشویش در اثر ترس و یا درد ناشی از تزریق بروز می کند.
-    واکنش ناشناخته: عوارضی که در اثر عوامل ناشناخته ایجاد می شوند.
بیشـتر واکنش های نادر و شدید واکسن ها مثل تشنج، کاهش تعداد پلاکت های خون، حملات مربوط به کاهش حجم مایعات بدن،گـذرا بـوده و موجـب مشـکلات طـولانی مـدت نمـی شـوند و شوک ناشی از دارو- که بالقوه کشنده است- نیز به شرط شناسایی سریع آن و اقدام مناسب، قابـل درمـان اسـت، بدون اینـکه اثرات طولانی مدت بر روی بیمار داشته باشـد. اگرچـه آنسـفالوپاتی (اختلال در کارکرد مغز)، به عنوان واکنـش های نادر به  واکسن هایی مانند سرخـک و ثـلاث منتسب می شود ولی با اطمینان نمی تـوان گفـت کـه واکسن، علت بروز آنسفالوپاتی است. همچنین بعضی از عوارض شدید واکسن کـه پـس از ایــمن سازی اتفاق می افتد می تواند یک حادثه همزمان باشد. به طور مثال نیز در ارتباط با یکی از واکسن های ساخته شده مربوط به کرونا (واکسن شرکت فایزر) اعلام شد که پس از تزریق واکسن شش نفر جان خود را از دست دادند اما عملا 4 نفر از این افراد جزء گروه کنترل بودند و دارونما مصرف کردند (محلول آّب نمک) و اساسا هیچ واکسنی دریافت نکرده بودند. در ارتباط با دو نفر دیگر نیز هیچ رابطه ای بین واکسن و مرگ این افراد یافت نشد و گزارش ها مطابق با  مرگ و میر طبیعی بود که برای جمعیت عمومی رخ می دهد. علاوه بر این، فوت ۶ نفر از حدود ۴۰ هزار نفری که در این مطالعه شرکت کرده‌اند، نمی‌تواند دلیلی بر نامناسب‌بودن این واکسن باشد؛ چراکه بدون شرکت در مطالعه هم تعدادی به سایر دلایل فوت می‌کنند و اگر تعداد فوت بیشتر از حد معمول منتسب به یک واقعه باشد می‌توانیم آن واقعه را غیر طبیعی عنوان کنیم.
 

نتیجه‌گیری

هدف ایمن سازی، حفاظت فرد و جامعه در برابر بیماری های قـابل پیشگیری با واکسـن است. گرچـه واکسن های مورد استفاده از نظر میزان اثربخشی، بسیار مورد اطمینان هستند و عوارض جانبی آنها ناچیز است اما به طور کلی هیچ واکسنی عاری از عوارض جانبی نیست. افرادی که واکسن را دریافت می کنند ممکن است اثرات جانبی خفیفی را از خود بروز دهند و یا در موارد نادر، با عوارض شدید و حتی تهدید کنندة زندگی مواجه شوند. اما در صورت عدم واکسینه شدن، احتمال ابتلاء بـه بیماری، عدم مصونیت و مرگ و میر بسیار بیشتر و شدیدتر از این عوارض خواهد بود، بنابراین برای افزایـش پذیرش ایمن سازی و بالابردن کیفیت خدمات، باید به موضوع غلبه بسیار چشمگیر منافع واکسیناسیون در برابر عوارض نادر احتمالی تاکید کرد و در انتساب  اثرات نامطلوب به فرایند ایمن سازی دقت کافی مبذول شود تا بی جهت هراس و نگرانی از واکسن در جامعه ایجاد نشود.

منابع

1. http://sbmu.ac.ir/uploads/Side_Effect_Vaccine.pdf
2. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/vaccine-benefits/facts.html
3. https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/safety.html
4. https://uk.reuters.com/article/uk-factcheck-pfizer-health-concerns/fact-check-clarifying-claims-around-pfizer-vaccine-deaths-and-side-effects-idUSKBN28K2R6