موسسه ملی تحقیقات سلامت

موسسه ملی تحقیقات سلامت

دانشگاه علوم پزشکی تهران

25 مهر 1403 چهارشنبه

مطالعه شاخص‌های سلامت و جمعیت (Demographic and Health Survey: DHS) و پیمایش‌های خوشه‌ای شاخص‌های چندگانه (Multiple Indicator Cluster Survey: MICS) از جمله پیمایش‌های رایجی هستند که به‌صورت مقطعی و در راستای دستیابی به اهداف جهانی در حوزه سلامت به‌طور گسترده در سطح بین‌المللی استفاده می‌شوند. این پیمایش‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات جمعیت‌شناسی، اجتماعی، اقتصادی و سلامتی طراحی شده‌اند و به‌عنوان ابزاری استاندارد برای نظارت بر پیشرفت در جهت دستیابی به اهداف سلامتی استفاده می‌شوند. این مطالعات در طی سالهای اخیر در ایران به‌صورت جداگانه یا در ترکیب با هم انجام شده‌اند. در سال 1379، این پیمایش به شکل DHS و در دو دوره بعد (1389 و 1394)، به شکل ترکیبی از این دو مطالعه و با نام IrMIDHS انجام شده‌اند.

 

پیمایش شاخص چندگانه سلامت و جمعیت در ایران 1379

اطلاعات پیمایش

پیمایش سلامت و جمعیت، نمونه مهمی از پیمایش‌های ملی بود که در مهرماه سال 1379 اجرا شد. هدف کلی این پیمایش، تعیین شاخص‌های جمعیتی و بهداشتی در جمهوری اسلامی ایران به تفکیک استان و در سطح ملی بود. به دلیل اینکه هدف کاربردی این مطالعه استفاده از شاخص‌های به‌دست‌آمده برای برنامه‌ریزی در مناطق شهری و روستایی بود، حجم نمونه برای شهر و روستا هر استان برابر تعیین شد. در این پیمایش به‌منظور به دست آوردن برآوردی قابل‌قبول به تفکیک مناطق شهری و روستایی 28 استان، حجم نمونه 2000 خانوار در مناطق شهری و 2000 خانوار در مناطق روستایی هر استان تعیین شد. به دلیل مسائل خاص، شهر تهران به‌صورت جدا از استان تهران مورد مطالعه قرار گرفت به همین دلیل 2000 خانوار شهری به مناطق تحت پوشش شهرداری تهران و به بقیه نقاط شهری استان تهران نیز 2000 خانوار شهری دیگر اختصاص داده شد. روش نمونه‌گیری به‌صورت خوشه‌ای و از نوع سیستماتیک در نظر گرفته شد. 2000 خانوار در مناطق شهری یا روستایی به 200 خوشه 10 خانواری تبدیل شد. آدرس خانوارهای سرخوشه از روی چارچوب آماری مرکز آمار به دست آمد. چارچوب آماری مرکز آمار ایران متعلق به سرشماری سال 1375 بود. در نهایت 113957 خانوار در این پیمایش موردمطالعه قرار گرفت. هر شاخص برای مناطق شهری و روستایی استان‌ها مستقیماً و بدون وزن جمعیتی محاسبه شد. شاخص‌های سطح استان، متوسط وزن داده‌شده شهری و روستایی همان استان است. ملاک وزن دهی نسبت تعداد خانوارهای ساکن در شهر و روستای همان استان، بر پایه‌ی نتایج سرشماری سال 1375، است. برای به دست آوردن شاخص‌های کشوری نیز متوسط وزن داده‌شده مناطق شهری، روستایی و کل کشور به تفکیک و با استفاده از توزیع نسبت تعداد خانوارهای ساکن در مناطق شهری، روستایی در استان‌ها محاسبه شد.
برای جمع‌آوری اطلاعات در این پیمایش از چند ابزار استفاده شد: پرسشنامه عمومی خانوار، پرسشنامه اختصاصی زنان 49-10 ساله حداقل یک‌بار ازدواج‌کرده خانوار و پرسشنامه اختصاصی کودکان زیر 5 سال.
بخش‌های مختلف پرسش‌نامه عمومی خانوار عبارت‌اند از: جدول اعضای خانوار، کار افراد 5 تا 14 سال، حادثه و معلولیت در خانوار، تسهیلات و امکانات رفاهی خانوار.
بخش‌های مختلف پرسش‌نامه اختصاصی زنان 49-10 ساله حداقل یک‌بار ازدواج‌کرده خانوار عبارت‌اند از: باروری و شیردهی، تنظیم خانواده.
بخش‌های مختلف پرسش‌نامه اختصاصی کودکان زیر 5 سال عبارت‌اند از: بیماری‌های اسهالی، عفونت‌های حاد تنفسی، آموزش پیش‌دبستانی کودکان و شیر مادر.

گزارش ها

سیمای جمعیت و سلامت جمهوری اسلامی ایران (مهرماه 1379):

کلمات کلیدی
الهه ملک زاده
تهیه کننده:

الهه ملک زاده

متن مورد نظر خود را جستجو کنید
متن مورد نظر خود را جستجو کنید
تنظیمات پس زمینه