با توجه به گسترش روزافزون بیماریهای غیرواگیر در دنیا، سازمان جهانی بهداشت در راستای اجرا و پیادهسازی مناسب نظام مراقبت عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر برای دسترسی به اطلاعات معتبر و قابل مقایسه از این عوامل خطر عمده، رویکرد گامبهگام (STEPs) مراقبت عوامل خطر این بیماریها را ابداع کرده است که این پیمایش، در همین راستا به اجرا درمیآید. رویکرد گامبهگام مراقبت عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر سازمان جهانی بهداشت دارای سه سطح گردآوری اطلاعات است کــه سه گام اجرایــی آن دربرگیرنده پرسشــگری بــا پرسشــنامه، تکمیــل اطلاعــات بــا ســنجشهای جســمی و سنجشهای آزمایشگاهی است.
- گام اول_ پرسشــگری بــا پرسشــنامه: مصرف دخانیات، رژیم غذایی، فعالیت بدنی، سابقه فشارخون بالا و دیابت و سایر مواردی نظیر استفاده از کمربند ایمنی سرنشین جلو و پوشش بیمه سلامت؛
- گام دوم_سنجشهای جسمانی: فشارخون، نمایه توده بدن و محیط دور کمر؛
- گام سوم_سنجشهای آزمایشگاهی: شامل قند خون ناشتا و چربیهای خون.
برنامــه مراقبــت عوامــل خطــر بیماریهــای غیر واگیر جمهـوری اسـلامی ایـران پـس از قریب بـه دو سـال مطالعــه و آزمــون، ظرفیتســازی و جلــب حمایــت همهجانبــه در ســال 1383 و با همّت دانشــگاهها/ دانشــکدههای علــوم پزشــکی کشــور شــکل اجرایــی بــه خــود گرفــت. در ایــن برنامـه ضمـن اسـتفاده از رویکـرد گامبهگام ذکر شده در خصــوص مراقبــت عوامــل خطــر بیماریهــای غیر واگیر، الزامـات، دانـش و شـرایط بومـی و ملـی نیـز لحـاظ شــد. هدف اصلی مراقبت عوامل خطر بیماریهای غیر واگیر، بهعنوان یکی از برنامههای زیرمجموعه مرکز مدیریت بیماریهای غیر واگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، استقرار و ارتقای برنامه مراقبت عوامل خطر، در چارچوب یک رویکرد ادغام یافته، نظاممند و پیوسته، در جهت گردآوری، تحلیل و انتشار اطلاعات است تا از رهگذر فراهمآوری دانش بومی مورد نیاز برای طراحی، اجرا و ارزیابی مداخلات پیشگیرانه فردی و جمعیتی بر عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر و سیاستگذاری در این حیطه، نقش مؤثری در مدیریت بیماریهای غیر واگیر ایفا نماید. هشت دوره نظام پیمایش عوامل خطر بیماریهای غیر واگیر با الگوی گامبهگام (STEPs) در سالهای 1383، 1385، 1386، 1387، 1388، 1390، 1395 و1400 در ایران انجام شده است. اطلاعات دو گام ابتدایی (پرسشــگری بــا پرسشــنامه و سنجشهای جسمانی) در تمام دورههای بررسی این مطالعه در کشور، گردآوری شد و سنجش آزمایشگاهی برحسب نیاز با فواصل 3 ساله موردسنجش قرار گرفته است. جدیدترین دوره پیمایش در سال 1400 با رعایت پروتکل های بهداشتی به دلیل همه گیری ویروس کووید -19 و همچنین اضافه کردن سوالاتی درباره ویروس کووید-19 به پرسشنامه، مطالعه از سرگرفته شد. همچنین در این دوره از پیمایش برخی شاخصهای تکمیلی در سه گام اصلی اضافه گردید.
برای مقایسه پرسشنامه های هفت دوره مطالعه اجرا شده در ایران اینجا کلیک فرمایید.
برای مقایسه پرسشنامه های هشت دوره مطالعه اجرا شده در ایران اینجا کلیک فرمایید.
برای دریافت گزارش ها و مطالب مربوط به پیمایش های انجام شده در سایت سازمان جهانی بهداشت، این صفحه را ملاحظه فرمایید.